Anne Applebaum opowiada o zbrodni wręcz niewyobrażalnej, zwanej Hołodomorem. Na Ukrainie, "spichlerzu Europy", w latach 1931-33 umarło z głodu 3 mln ludzi. Mieszkańcom okradzionym przez stalinowskich rabusiĂłw ze wszystkiego, co można uznać za żywność, została tylko trawa, kora drzew, psy, koty, ciała dzieci, mięso sąsiada, jeśli udało się go podstępnie zabić. Taką klęskę można było zorganizować, jedynie realizując szczegĂłłowo opracowany zbrodniczy plan. Stalin taki plan miał. W 1929 roku zabrał się do kolektywizacji rolnictwa. SzczegĂłlnie trudno było zapędzić do sowchozĂłw czy kołchozĂłw ukraińskich chłopĂłw. Gospodarz Kremla postanowił ich zniszczyć, mĂłwiąc językiem bolszewikĂłw, "jako klasę" i zagłodzić. Applebaum zankomicie i wnikliwie opisuje mechanizmy tej zbrodni Stalina, ktĂłra swym rozmachem ustępuje tylko Holokaustowi, ale okrucieństwem i perfidią zrĂłwnuje się z tym, co zrobił Hitler.

Wacław Radziwinowicz